miércoles, 26 de febrero de 2014

En un cementerio de lugar castellano

Corral de muertos, entre pobres tapias
      hechas también de barro,
pobre corral donde la hoz no siega,
sólo una cruz, en el desierto campo
      señala tu destino.
Junto a esas tapias buscan el amparo
del hostigo del cierzo las ovejas
al pasar trashumantes en rebaño,
y en ellas rompen de la vana historia,
como las olas, los rumores vanos.
      Como un islote en junio,
      te ciñe el mar dorado
de las espigas que a la brisa ondean,
y canta sobre ti la alondra el canto
      de la cosecha.
Cuando baja en la lluvia el cielo al campo
baja también sobre la santa hierba
      donde la hoz no corta,
de tu rincón, ¡pobre corral de muertos!
y sienten en sus huesos el reclamo
      del riego de la vida.
Salvan tus cercas de mampuesto y barro
      las aladas semillas,
o te las llevan con piedad los pájaros,
y crecen escondidas amapolas,
clavelinas, magarzas, brezos, cardos,
      entre arrumbadas cruces,
no más que de las aves libres pasto.
Cavan tan sólo en tu maleza brava,
      corral sagrado,
para de un alma que sufrió en el mundo
      sembrar el grano;
      ¡luego sobre esa siembra
      barbecho largo!
Cerca de ti el camino de los vivos,
no como tú, con tapias, no cercado,
      por donde van y vienen,
      ya riendo o llorando,
rompiendo con sus risas o sus lloros
el silencio inmortal de tu cercado
Después que lento el sol tomó ya tierra,
      y sube al cielo el páramo
      a la hora del recuerdo,
al toque de oraciones y descanso,
      la tosca cruz de piedra
      de tus tapias de barro
queda, como un guardián que nunca duerme,
de la campiña el sueño vigilando.
No hay cruz sobre la iglesia de los vivos,
en torno de la cual duerme el poblado;
la cruz, cual perro fiel, ampara el sueño
de los muertos al cielo acorralados.
¡Y desde el cielo de la noche, Cristo,
      el Pastor Soberano,
con infinitos ojos centelleantes,
recuenta las ovejas del rebaño!
¡Pobre corral de muertos entre tapias
hechas del mismo barro,
sólo una cruz distingue tu destino
en la desierta soledad del campo!
      
       Salamanca, II, I, 1913

Miguel de Unamuno: Del sentimiento trágico de la vida (1913)

Versións:
Vicente Monera: En un cementerio de lugar castellano; www.musicaypoemas.com; 2009;

martes, 25 de febrero de 2014

...Ao afogado

    Xa che levaran os ollos
    relingadores de lonxanías
e pescadores de profondidades

    Xa che levaran a voz
    asolagada na furna xiróvaga
por onde escoan as tempestades

    Xa che levaran os azos
    enmallados na rede sonora
dos cordaxes ereutos

    O vento aínda escovaba
cas poutas de escuma
    na xerfa
           máis cadaleitos

    Ibas xuntando soedades
    Por un burato do Mar
chopaches un día a buscarte

    A noiva goleta
    enloitada de branco
    que cose roitas esquencidas
    acena no vento as suas velas
como ese pano das despedidas.

Manoel Antonio: De catro a catro (1928)

Versións:
Xosé Manuel Conde: Ao afogado; Bule, berra, chora; 1976; Cara B, Corte 4

lunes, 24 de febrero de 2014

En un café

He vuelto ahora sin saber por qué
a estar triste más triste que un tintero
Triste no soy o si lo soy no sé
la maldita razón porque no quiero

He vuelto ahora sin saber por qué
a estar triste en las calles de mi raza
He vuelto a estar más triste que un quinqué
más triste que una taza

Estoy sentado ahora en un café
y mi alma late late
de sed de no sé qué
tal vez de chocolate

No quiero esta tristeza medular
que nos da un golpe traidor en una tarde
Pide cerveza y basta de pensar
El cerebro está oscuro cuando arde

Carlos Edmundo de Ory: Poesía (1945-1969) (1970)

Versións:
Fernando Polavieja: En un café; El desenterrador de vivos; 2006; Pista 9

domingo, 23 de febrero de 2014

Cantiga pra durmir a un neno

Celanova ten un vento,
Celanova un vento ten,
un vento peleriñante,
un vento que vai e ven.

Un vento que mais que vento
é un teimoso roncón
fungando polos tellados
con grave e tristeiro son.

Iste vento vagamundo,
vai coa lúa, ven co sol,
vai cos mozos, ven cos vellos,
vai coa neve, ven coa frol.

Vai coas nubes viaixeiras
por camiños de romaxe.
Ven co pandeiro da chuvia
repenicando a paisaxe.

De día vai cos paxaros
i anda a brincar polas hortas.
De noite ven cos morcegos
i anda a petar polas portas.

Meu neno, no teñas medo,
que iste vento é meu amigo
i anque rosma polas rúas
non te levará consigo.

Vento que vas á ventura,
¿non ollas cómo che aceno?
Vaite de aquí paseniño,
deixa dormir ó meu neno.

¿Onde se marchou mi padre
o ventiño reiseñol,
ventiño de doce gaita,
ónde se foi co seu fol?

O vento atópase canso
do seu constante bulir.
Deitouse nos piñeirales,
coma nun berce, a dormir.

I o vento que rebulía,
Celanova xa o non ten.
O meu neno está durmido
i o vento dormiu tamén.

Celso Emilio Ferreiro: Onde o mundo se chama Celanova (1975)

Versións:
Suso Vaamonde: Cantiga pra durmir a un neno; Limiar; 1979; Cara 2, Corte 1



Mareira: Cantiga pra durmir un neno; Mareira; 1980; Cara B, Corte 2



María do Ceo: Cantiga pra dormir un neno; No bico un cantar; 2010; Pista 15

viernes, 21 de febrero de 2014

En ti

Entrar en ti, mi umbral, mi patio umbrío,
entrar y descubrirte en tu reposo,
lenta resina, miel, vino oloroso;
entrar en ti, brocal, gozo sombrío.

Entrar en ti, zaguán, entrar con brío,
cámara oscura, aljibe sudoroso,
perfumado lugar, bodega, foso,
tibio aposento, ardiente escalofrío.

Apostándome así, contra tu vera;
entrar en ti, despacio, recorrerte
a tientas con paredes de salmuera.

Entrar en ti, subiéndote, sin verte,
y el vértigo verter para que fuera,
ensillada y sin mí, quede la muerte.

Luis López Álvarez: Las querencias (1969)

Versións:
Amancio Prada: En ti; Vida e morte; 1974; Cara B, Corte 5

jueves, 20 de febrero de 2014

Cantares

Que ninguén queira ensinarme
ónde ei de buscar a frol,
cómo ei de beber o viño,
cándo ei de tomar o sol.
Que nadie queira ordearme
as preces que ei de rezar,
os libros que debo ler,
os vítores que ei de dar.

O que sei seino de abondo
dende o comezo ate o fin.
Sei do dia, sei da noite,
sei da historia que vivín.

Na vella sabiduría
do meu sangue, adeprendín
que a morte lévoa conmigo
dende o día que nacín.
Que ninguén
sabe ren
da alma de cadaquén.

Celso Emilio Ferreiro: Onde o mundo se chama Celanova (1975)

Versións:
María Manuela: Cantares; Idioma meu; 1977; Cara B, Corte 5



Muxicas: Cantares; No colo do vento; 1996; Pista 11

miércoles, 19 de febrero de 2014

En su llama mortal la luz te envuelve

Poema 2

En su llama mortal la luz te envuelve.
Absorta, pálida doliente, así situada
contra las viejas hélices del crepúsculo
que en torno a ti da vueltas.

Muda, mi amiga,
sola en lo solitario de esta hora de muertes
y llena de las vidas del fuego,
pura heredera del día destruido.

Del sol cae un racimo en tu vestido oscuro.
De la noche las grandes raíces
crecen de súbito desde tu alma,
y a lo exterior regresan las cosas en ti ocultas,
de modo que un pueblo pálido y azul
de ti recién nacido se alimenta.

Oh grandiosa y fecunda y magnética esclava
del círculo que en negro y dorado sucede:
erguida, trata y logra una creación tan viva
que sucumben sus flores, y llena es de tristeza.

Pablo Neruda: 20 poemas de amor y una canción desesperada (1924)

Versións:
Pablo Neruda: En su llama mortal la luz te envuelve; 20 poemas de amor y una canción desesperada; 2008; CD-Libro, Editorial Visor; Pista 2



Vicente Monera: En su llama mortal; www.musicaypoemas.com; 2008;

martes, 18 de febrero de 2014

Cantares

Porque o amor faime cantar
cántoche nena este son.
Cántame a min ti, querida,
con amor págame amor.
Canta ti, cantarei eu,
dous cantares, nunha voz
que nesta nosa regueifa
ninguén vai ser perdedor.
Xura polos santos todos
co teu amor será eterno,
pois pra min o teu querer
é coma o sol para inverno.
Eu por ela, ela por min,
amor tolo, toleirón,
que nos tes entolecidos
e sin entrar en razón.
O amor non quer consellos
nin pode sofrir demoras.
Cando o amor é verdadeiro
nunca xamais di; abonda.
Amor tolo, toleirón,
nun tolo rodar sin fin.
Que nos tes entolecidos
eu por ela, ela por min.

Celso Emilio Ferreiro: Cartafol de poesía (1936)

Versións:
Suso Vaamonde: Cantares; Menceres; 1986; Cara A, Corte 4

lunes, 17 de febrero de 2014

En mi cielo al crepúsculo eres como una nube

Poema 16

En mi cielo al crepúsculo eres como una nube
y tu color y forma son como yo los quiero.
Eres mía, eres mía, mujer de labios dulces,
y viven en tu vida mis infinitos sueños.

La lámpara de mi alma te sonrosa los pies,
el agrio vino mío es más dulce en tus labios:
oh segadora de mi canción de atardecer,
cómo te sienten mía mis sueños solitarios!

Eres mía, eres mía, voy gritando en la brisa
de la tarde, y el viento arrastra mi voz viuda.
Cazadora del fondo de mis ojos, tu robo
estanca como el agua tu mirada nocturna.

En la red de mi música estás presa, amor mío,
y mis redes de música son anchas como el cielo.
Mi alma nace a la orilla de tus ojos de luto.
En tus ojos de luto comienza el país del sueño.

Pablo Neruda: 20 poemas de amor y una canción desesperada (1924)

Versións:
Pablo Neruda: Poema 16; La voz del poeta, vol. 1; 1968; Pista 16



Ángel Parra: En mi cielo al crepúsculo; Sólo el amor. Ángel Parra canta a Pablo Neruda; 2004; Pista 10



Pablo Neruda: En mi cielo al crepúsculo eres como una nube; 20 poemas de amor y una canción desesperada; 2008; CD-Libro, Editorial Visor; Pista 16

(Reedición da versión do disco La voz del poeta, vol.1, do ano 1968.)




Vicente Monera: En mi cielo...; www.musicaypoemas.com; 2008;



Ángel Corpa: En mi cielo al crepúsculo (poema XVI); Aquí te amo; 2015; Pista 10

domingo, 16 de febrero de 2014

Campás

Ergue, meu neniño;
ergue, lacazán;
que as campás xa tocan
con ledo din-dan.

—¡Ledas campaíñas
xa tocando están
que chegou a ialba
chamando á mañán!

—Tocan as campás
i andan a falar
cousas moi fermosas
por todo o lugar.

—¡Falan as campás
con voz de metal:
o seu canto voa
dende o monte ó val!

—¡Érguete, meu neno,
porque o campaneiro
deixa de tocar
si eres perguiceiro!

—As ledas campás
xa non tocarán,
¡si eres perguiceiro,
si eres nugallán!

Manuel María: Os soños na gaiola (1968)

Versións:
Suso Vaamonde: Campás; Os soños na gaiola; 1978; Disco 1, Lado A, Corte 3



María Manuela: Ergue meu neniño; Cantigas para nenos e neneiros; 1979; Cara A, Corte 5



Roi Casal: Din Dan; Lendas douradas; 2008; Pista 6

sábado, 15 de febrero de 2014

Breve manual pra deprender pra señorito

Aínda que un non sexa moi bonito
non é difícil chegar a señorito.
Primeiro hai que odiar ó comunismo
e pensar somentes en un mismo,
non facerlle moito caso ós pais
e ter certo desprecio prós demais.
Hai que ter en conta o que convén,
adquirir modales finos,
codearse só con “xente ben”,
aproveitados, cucos e cretinos,
ser socio de tódolos casinos,
mercar sempre autos deportivos
e traxes e corbatas elegantes,
coñecer toda clas de aperitivos,
saberse comportar nos restaurantes,
distinguir os wiskis ó cheiralos,
entender de bridge e de canasta,
de golf, de tenis e cabalos,
non alternar con xente doutra casta.
Tamén é comenente ter querida,
xantar e cear sempre ás deshoras,
abusar o que se poida da bebida
e ser moi galante coas señoras.
Non falar galego endexamais
(é idioma do pobo, moi vulgar),
vivir do que súan os demais,
¡e denantes morrer que traballar!

Manuel María: Versos pra cantar en feiras e romaxes (1969)

Versións:
María Manuela: Manual do señorito; Idioma meu; 1977; Pista 6



Uxía Senlle: Manual do perfecto señorito; Andando a terra. Uxía canta a Manuel María; 2013; Pista 7

viernes, 14 de febrero de 2014

En loor de Rocinante

DEL CAPRICHOSO, DISCRETÍSIMO ACADÉMICO DE LA ARGAMASILLA, EN LOOR DE ROCINANTE, CABALLO DE DON QUIJOTE DE LA MANCHA
                         Soneto

    En el soberbio trono diamantino
que con sangrientas plantas huella Marte,
frenético el Manchego su estandarte
tremola con esfuerzo peregrino.
    Cuelga las armas y el acero fino
con que destroza, asuela, raja y parte:
¡nuevas proezas! pero inventa el arte
un nuevo estilo al nuevo paladino.
    Y si de su Amadís se precia Gaula,
por cuyos bravos descendientes Grecia
triunfó mil veces y su fama ensancha,
    hoy a Quijote le corona el aula
do Belona preside, y dél se precia,
más que Grecia ni Gaula, la alta Mancha.
    Nunca sus glorias el olvido mancha,
pues hasta Rocinante, en ser gallardo,
excede a Brilladoro y a Bayardo.

Miguel de Cervantes: Don Quijote de La Mancha (I, 52) (1605)

Versións:
Espliego: A Rocinante; Nunca fuera caballero; 2005; Pista 10

jueves, 13 de febrero de 2014

Bando

Prohíbese, por orde da Alcaldía,
que medren porque si
as rosas do xardín municipal.
Dende agora as pombas teñen
que pedir licencia pra voar.
Prohíbeselle á lúa
andar ceiba de noite polo ceo.
A lúa é unha tola que anda espida
dando mal exempro ás nenas castas
i os fillos de familia.
Pagarán trabucos os poetas.
Prohíbese soñar de 10 a 11.
Prohíbese tamén derramar bágoas.
Pódese chocar tan só cando hai sequía
pra que non fiquen baldeiros os pantanos.
Un só se pode emocionar
os Xoves e Domingos
cando toca
a Banda do Concello no quiosco.
Están fora de Lei
as estrelas, a Primaveira,
as flores i os paxaros.
Dase este bando en tal e cual
para que secumpra
de orde do Alcalde.
Firmado e rubricado.

Manuel María: Documentos personaes (1958)

Versións:
A Quenlla: Bando do Alcalde; Europolis’88; 1988; Cara B, Corte 6



A Quenlla: Bando do alcalde; Terra; 1992; Pista 15

(Reedición da versión do disco Europolis'88, do ano 1988)




Uxía Senlle: Bando; Andando a terra. Uxía canta a Manuel María; 2013; Pista 10



A Quenlla: Bando do Alcalde; 17 canciones de troula; 2006; Pista 08

(Reedición da versión do disco Europolis'88, do ano 1988)

miércoles, 12 de febrero de 2014

Em Lixboa sobre lo mar

Em Lixboa, sobre lo mar,
barcas novas mandei lavrar,
     ai mia senhor veelida!

Em Lixboa, sobre lo lez,
barcas novas mandei fazer,
     ai mia senhor veelida!

Barcas novas mandei lavrar
e no mar as mandei deitar,
     ai mia senhor veelida!

Barcas novas mandei fazer
e no mar as mandei meter,
     ai mia senhor veelida!

João Zorro: Cantigas de amor e amigo (S. XII-XIII)

Versiones:
Amancio Prada: En Lisboa sobre lo mar; LeliaDoura; 1977; Pista 8



Amancio Prada: En Lisboa sobre lo mar; Trovadores, místicos y románticos; 1991; Pista 3

martes, 11 de febrero de 2014

As ratas

Na Galiza, ise vello pobo,
carballo carcomido de raios e bestigos,
loita, dende fai séculos,
o home cas ratas.
Coma nos castelos abandoados,
onde xa caíron traves e brasós,
escóitanse queixumes de gonzos ferruxentos.
Dende fai séculos loitan en Galiza
os homes cas ratas.
Vencendo sempre as ratas.
Ate que toda ela fique,
coma ises castelos roiñentos
e os mosteiros sin altares
nin lembranzas de ritos,
sendo soio rondada de morcegos
e pantasmas.
Coberta de edra, de Iabel.
Morándoa soio as ratas.
Somente as ratas.

Luis Seoane: As cicatrices (1959)

Versións:
A Quenlla: As ratas*; Máis alá da néboa; 1990; Cara A, Corte 4



A Quenlla: As ratas*; As nosas cancións; 1997; Pista 4

(Reedición da versión do disco Máis alá da néboa, do ano 1990)




*[A letra desta versión musical foi adaptada polo poeta Manuel María]

lunes, 10 de febrero de 2014

En Cornes

                I
Formoso campo de Cornes,
cando te crobes de lirios,
tamén se me crobe a ialma
de pensamentos sombrisos.
De Cornes lindo lugare,
que cruzan tantos caminos:
anque cuberto de rosas,
as rosas tamén fan guizos.

Antre as pedras, alelises;
antre os toxos, campanillas;
por antre os musgos, violas;
regos por antre as curtiñas.
Río abaixo está o moíño,
Compostela río arriba...
Río arriba ou río abaixo,
todo é calma na campía.

Convidando a meditare,
soan de Conxo as campanas;
beben os bois no teu río
i o sol alegra a escampada.
Das túas casas terreñas
sai fume, i os galos cantan...
¡Quén en tan fresco retiro
dirá que as dores fan lama!

Donde hai homes hai pesares;
mais nos teus campos, ña terra,
maxino que os hai máis fondos
cando te amostras máis leda.
Porque eses tríos dos páxaros,
eses ecos i esas brétemas
vaporosas i esas frores,
na alma triste, ¡cánto pesan!

Polas silveiras errante
vexo unha meniña orfa
que triste vai marmurando:
—¡Ña Virxe, quén rosa fora!
—¿Por qué qués ser rosa, nena?—
lle preguntéi cariñosa.
I ela contesta sorrindo:
—Porque non tén fame as rosas—.

Costa arriba, costa arriba,
desandémolo camiño.
¡Fuxamos deste sosego,
dos pesares enemigo!
¡Qué negro contraste forman
da natureza o tranquilo
reposo, coas ansias feras
que abaten o inxel esprito!

                        II
Cruceiro de Ramírez que te ergues solitario
dos Agros na espranada, antre as rosas dos campos:
o sol da tarde pousa en ti o postreiro raio
coma nun alma triste pousa un soño dourado.

Algunha vez no estío, eu ó teu pe sentada
escoito silenciosa, mentras a tarde acaba;
baixo das pedras mudas, que teu secreto gardan,
maxino que resoa o brando son dun arpa,
¡música incomprensible que doutros mundos fala!

¡Tal de Memnón se oían ó amañecer na estatua
aqueles sons divinos que as almas encantaban!

                III
Ódiote, campo fresco,
cos teus verdes valados,
cos teus altos loureiros
i os teus camiños brancos
sembrados de violetas,
cubertos de emparrados.

Ódiovos, montes soaves
que o sol poniente aluma,
que en noites máis sereas
vin ó fulgor da lúa,
i onde en mellores días
vaguéi polas alturas.

E ti tamén, pequeno
río, cal no outro hermoso,
tamén aborrecido
es antre os meus recordos...
¡Porque vos améi tanto,
é porque así vos odio!


Rosalía de Castro: Follas Novas (1880)

Versións:
César Morán: Ódiote; Río de son e vento; 1999; Pista 1



Narf: Ódiote; Nas tardes escuras; 2013; Pista 6

domingo, 9 de febrero de 2014

Ando a pedirlle á vida

Ando a pedirlle á vida: luz, beleza,
delicadeza xentil, unha canción,
a virginal tempestade da paixón,
o dereito á diñidade e á entereiza.

Pídolle, amiga, que a frol do corazón
se peche sempre ao odio e a vileza
e que se abra ao amor, á sinxeleza,
ao latexar sinceiro da emoción.

Cando sinta chegar o meu remate
agardarei, sereamente, o propio fin
recebendo a lanzada que me mate.

Pois, co decorrer dos anos, aprendín
como podo vencer neste combate:
¡amando á vida e que ela me ame a mín!

Manuel María: As lúcidas lúas do outono (1988)

Versións:
Uxía Senlle: Unha canción; Andando a terra. Uxía canta a Manuel María; 2013; Pista 6

sábado, 8 de febrero de 2014

En corso

Mariñeiros da Marola,
de illas Cíes e do Orzán,
remendade ben as velas,
daille sebo ás cordas xa;
reparade as vellas redes,
os coitelos afiai
i aprestaivos, mariñeiros,
pola patria a mariñar.

Dende o Norte americano
chega a España occidental,
de ignominias e de aldraxes
unha negra tempestad,
e nas olas que levanta
i en Galicia van parar,
¡cuspos flotan de desprecio
para vós e vosa nai!

Mariñeiros da Marola,
de illas Cíes e do Orzán,
non seredes mariñeiros
si temedes hoxe o mar;
unha forca en cada verga,
na cintura un bon puñal,
no temón un brazo forte
i a bogar, bogar, bogar…

Mariñeiros da marola,
de illas Cíes e do Orzán,
grande pesca vos agarda
si sabedes ben pescar;
unha lancha de centollas
vinte e cinco pesos val,
un cargamento de yankees
valvos… ¡a inmortalidá!

                         Habana, 1898

Curros Enríquez: Poemas soltos. Obras completas, vol.2 (1910)

Versións:
Suso Vaamonde*: En corso; Loitando; 1973; Lado 1, Corte 4



Suso Vaamonde: En corso; Regodobargo; 1995; Pista 12



Suso Vaamonde: En corso; Lembranza; 2000; CD2, Pista 6

(Reedición da versión do disco Regodobargo, do ano 1995)




Carlos Casas: En corso; Galicia Sonsfolk (2000); 2001; Pista 3



María do Ceo: Mariñeiros da Marola; No bico un cantar; 2010; Pista 14



*[A carátula pertence a unha versión misicasete, non é seguro que se corresponda co disco orixinal]

viernes, 7 de febrero de 2014

Amor do bosco

quero traer ao teu corpo de morta
ollos para ollar nos séculos vindeiros
as pombas dos homes nas roseiras
que fixeron terra e povo nos loureiros

quero mapoulear nos peixes lenes
para ficar canso nas cores esvaídas
procurando as seivas máxicas dos devanceiros
que alumeen a tua face lourida e lentecida

quero desde a póla murcha dunha árvore
ao son das cítaras dos gnomos acendidos
oubear ronseis tépedos nas festas
sen que as dálias azul-sexo dos lírios
destruan a nosa morte compartida
e me deixen a min cavaleiro dorido
nas espidas praias da vida
náufrago da morte de non morrer contigo

Lino Braxe: Banquete* (1990)

Versións:
César Morán: Amor do bosco; Río de son e vento; 1999; Pista 9



*[O poema foi publicado por vez primeira na antoloxía De amor e desamor, I, polo colectivo poético do mesmo nome, en A Coruña, o ano 1984]

jueves, 6 de febrero de 2014

Salinero

...Y ya estarán los esteros
rezumando azul de mar.
¡Dejadme ser, salineros,
granito del salinar!

¡Qué bien, a la madrugada,
correr en las vagonetas
llenas de nieve salada,
hacia las blancas casetas!

Dejo de ser marinero,
madre, por ser salinero.

Rafael Alberti: Marinero en tierra (1925)

Versións:
Alfredo Arrebola: Salinero (Alegrías de Cádiz)*; Tríptico poético; 1999; Pista 6



*[A versión de Alfredo Arrebola está precedida polo poema De La Habana ha venido un barco, tamén incluido na obra Marinero en tierra de Rafael Alberti.]

Eco y yo

A la Señora Susana Torres de Castex

Eco, divina y desnuda
como el diamante del agua,
mi musa estos versos fragua
y necesita tu ayuda,
pues, sola, peligros teme.
     —¡Heme!
—Tuve en momentos distantes,
     antes,
que amar los dulces cabellos
     bellos,
de la ilusión que primera
     era,
en mi alcázar andaluz
     luz,
en mi palacio de moro
     oro,
en mi mansión dolorosa
     rosa.
Se apagó como una estrella
     ella.
Deja, pues, que me contriste.

     —¡Triste!
¡Se fue el instante oportuno!
     —¡Tuno!...
—¿Por qué, si era yo suave
     ave,
que sobre el haz de la tierra
     yerra
y el reposo de la rama
     ama?
Guiome por varios senderos
     Eros,
mas no se portó tan bien
     en
esquivarme los risueños
     sueños,
que hubieran dado a mi vida
     ida
menos crueles mordeduras
     duras.
Mas hoy el duelo aún me acosa.
     —¡Osa!
—¡Osar, si el dolor revuela!
     —¡Vuela!
—Tu voz ya no me convence.
     —vence.
—¡La suerte errar me demanda!
     —Anda.
—Mas de ilusión las simientes...
     —¡Mientes!
—¿Y ante la desesperanza?
     —Esperanza.
Y hacia el vasto porvenir
     ir.
—Tu acento es bravo, aunque seco,
     eco.
Sigo, pues, mi rumbo, errante,
     ante
los ojos de las rosadas
     hadas.
Gusté de Amor hidromieles
     mieles;
probé de Horacio divino,
     vino;
entretejí en mis delirios
     lirios.
Lo fatal con sus ardientes
     dientes
apretó mi conmovida
     vida;
mas me libró en toda parte
     arte.
Lista está a partir mi barca
     arca
do va mi gala suprema,
     —Rema.
—Un blando mar se consigue.
     —Sigue.
—La aurora rosas reparte.
     —¡Parte!
¡Y a la ola que te admira
     mira,
y a la sirena que encanta
     canta!

Rubén Darío: El canto errante (1907)

Versións:
Andy Chango: Eco y yo; Tributo a Rubén Darío* (VVAA); 2000; Pista 13



*[CD incluido no nº 20 da revista Zona de Obras]

miércoles, 5 de febrero de 2014

Ámame anarquista

    Ámame anarquista
                   freneticamente
mentres desato e ceibo
o pano que che enreda
                   a cabeleira
e libero o teu peito
                xa sen freo
                         xa sen senso
sempre cara a fronteira
                   roxa e negra
e violeta
      ámame cara a esquerda
cara a cara
          cara a noite
                    cara a ti
sempre cara a ti mesma.
     Ámame anarquista
                   mesmo contra ti mesma.

Claudio Rodríguez Fer: Tigres de ternura (1981)

Versións:
César Morán: Ámame anarquista; Río de son e vento; 1998; Pista

martes, 4 de febrero de 2014

Puente de mi soledad

Puente de mi soledad:
con las aguas de mi muerte
tus ojos se calmarán.


Tengo mi cuerpo tan lleno
de lo que falta a mi vida,
que hasta la muerte, vencida,
busca por él su consuelo.

Por eso, para morir,
tendré que echarme hacia dentro
las anclas de mi vivir.

Y llevo un mundo a mi lado
igual que un traje vacío
y otro mundo en mí guardado
que es por el mundo que vivo.

Por eso, para vivir,
tendré que echarme hacia dentro
las anclas de mi morir.

Puente de mi soledad:
por los ojos de mi muerte
tus aguas van hacia el mar,
al mar del que no se vuelve.

Emilio Prados: Mínima muerte (1939-1944) (1944)

Versións:
Alfredo Arrebola: Puente de mi soledad*; Puente de mi soledad; 2000; Pista 8



*[A versión musical de Alfredo Arrebola complétase con dúas estrofas do poema De pie bajo un árbol, da obra de Emilio Prados, Jardín cerrado (1940-1946); e remata co poema Canción antigua da obra de Emilio Prados, Mínima muerte (1939-1944).]

lunes, 3 de febrero de 2014

Ainda teño a esperança

Aínda teño a esperanza de poder
percorrer umha a umha
todas as parróquias de Galiza,
lugares e casais,
andar porta por porta,
dialogar persoa a persoa
face a face
pois nom hai tarefa máis urgente,
formosa, nédia e necessária.
Gastarei o meu corpo nos caminhos
ate ser pó, seixo e silveira.
A miña voz, de tam usada, será
só fundamento de semente
que apenas poderá roçar
a intimidade choída dos galegos,
estrana tribo incomprensível
feita de treve, vento e cantaria.

Manuel María: Versos do lume e do vagalume (1982)

Versións:
Uxía Senlle: Aínda teño esperanza; Andando a terra. Uxía canta a Manuel María; 2013; Pista 12

sábado, 1 de febrero de 2014

El desterrado

¡Ay, nuevos campos perdidos,
campos de mi mala suerte!
Ahí se quedan tus olivos
y tus naranjos nacientes.
Brilla el agua en tus acequias,
surcan las tierras tus bueyes
y yo cruzo tus caminos
y jamás volveré a verte.
           
Los tiernos brazos del trigo,
entre tus vientos se mueren.
¡Ay, los brazos de mi sangre,
son molinos de mi muerte!
           
No tengo casa ni amigo
nj tengo un lecho caliente,
ni pan que calme mi hambre,
ni palabra que me aliente.
           
¡Ay, cuerpos desheredados!
¿Cómo tu tronco sostienes,
si al que corta tus raices
tu fresca sombra le ofreces?
Mal cuerpo me ha dado el mundo;
mal árbol que ni florece,
ni puede tener seguro
fruto que en su rama crece.
¡Ay, el calor de mis manos!
¡Ay, los ojos de mi frente!
¡Ay, bajo la luz del alba!
¡Ay, bajo la sombra fuerte!
Ya siempre andarán despiertos,
despiertos sin conocerme,
que sólo miran al viento
por donde sus penas vienen.
¡Ay, campo, campo lejano,
donde mi dolor se muere;
nunca encontrarán mi olvido
si he de olvidar el perderte!
           

Emilio Prados: Romances (1936-37). Destino fiel: ejercicios de poesía en guerra (1936-1939) (1939)

Versións:
Paco Ibáñez: Romance del desterrado; A flor de tiempo; 1978; Pista 6



Alfredo Arrebola: No tengo casa ni amigos*; Puente de mi soledad; 2000; Pista 11



*[A versión musical de Alfredo Arrebola continúa coa derradeira estrofa do poema Cuerpo de tristeza da obra de Emilio Prados: Destino fiel, do ano 1939; e remata cunha estrofa popular, moi recurrente nos cantes flamencos.]

A terra faise en tí

A terra faise en tí,
Saleta, sotileza,
chama apaixonada
e transparente,
levidade de neve,
torrente e forza
de seiva poderosa,
música de vento
entre abelairas,
raio máxico de lua,
murmurio de regueiro,
flor de cerdeira
ou pinga de orballo
emocionada, tremando
sobor do pálido rubor
da rosa namorada.

Manuel María: Os lonxes do solpor (1993)

Versións:
Uxía Senlle: Rosa namorada; Andando a terra. Uxía canta a Manuel María; 2013; Pista 9