sábado, 30 de mayo de 2020

Barrio Sur

Gorrión que arrulla un sueño de azoteas
cuando la tarde cae sobre los gatos,
es humilde la luz de tus altillos
crepúsculo de vino
el de tu barrio.
Quisiera haber nacido en la pobreza
de tus patios gastados,
haber sido tu alegre botijero,
sentir el frío, el hambre de mi hermano.

Tienen olor a río tus veredas
angostos recovecos donde pasan
los niños en que nazco cada día
las mujeres que lloran
y que amo.

Barrio Sur: de tu cara polvorienta
mohosa, salpicada por los años
llevo un sitio de mí que nadie ocupa
un brote de malvón
rostros pintados
de murgas que caminan en la noche
de luna
redoblando.

Enrique Estrázulas: Fueye (1968)

Versións:
Alfredo Zitarrosa: Barrio Sur; Milonga madre; 1970; Lado A, Corte 4



Alfredo Zitarrosa: Barrio Sur; Adiós Madrid; 1980; Lado 1, Corte 4

(Reedición da versión do disco Milonga madre, do ano 1970.)



Alfredo Zitarrosa: Barrio Sur; Encuentro (& Atahualpa Yupanqui); 1996; Pista 14

(Remasterización da versión do disco Milonga madre, do ano 1970.)

martes, 26 de mayo de 2020

Romance del rey moro que perdió Alhama

               o

Romance de la pérdida de Alhama

Paseábase el rey moro
por la ciudad de Granada,
desde la puerta de Elvira
hasta la de Vivarrambla.
—¡Ay de mi Alhama!
Cartas le fueron venidas
que Alhama era ganada;
las cartas echó en el fuego
y al mensajero matara.
—¡Ay de mi Alhama!
Descabalga de una mula
y en un caballo cabalga,
por el Zacatín arriba
subido se había al Alhambra.
—¡Ay de mi Alhama!
Como en el Alhambra estuvo,
al mismo punto mandaba
que se toquen sus trompetas,
sus añafiles de plata.
—¡Ay de mi Alhama!
Y que las cajas de guerra
apriesa toquen alarma,
porque lo oigan sus moros,
los de la vega y Granada.
—¡Ay de mi Alhama!
Los moros, que el son oyeron,
que al sangriento Marte llama,
uno a uno y dos a dos
juntado se ha gran batalla.
—¡Ay de mi Alhama!
Allí habló un moro viejo,
de esta manera hablara:
—¿Para qué nos llamas, rey,
para qué es esta llamada?
—¡Ay de mi Alhama!
—Habéis de saber, amigos,
una nueva desdichada,
que cristianos de braveza
ya nos han ganado Alhama.
—¡Ay de mi Alhama!
Allí habló un alfaquí
de barba crecida y cana:
—Bien se te emplea, buen rey,
buen rey, bien se te empleara.
—¡Ay de mi Alhama!
—Mataste los Bencerrajes,
que eran la flor de Granada;
cogiste los tornadizos
de Córdoba la nombrada.
—¡Ay de mi Alhama!
—Por eso mereces, rey,
una pena muy doblada:
que te pierdas tú y el reino,
y aquí se pierda Granada.
—¡Ay de mi Alhama!

Anónimo: Romance noticiero e morisco (XV)*

Versións:
Paco Ibáñez: La gran pérdida de Alhama; Paco Ibáñez 2; 1967; Cara B, Corte 3



Paco Ibáñez: La gran pérdida de Alhama; Concierto en el Teatro de la Comedia de Madrid; 1968; Pista 4



Joaquín Díaz: Romance del moro que perdió Alhama; De mi álbum de recuerdos; 1969; Lado B, Corte 4



Carmela e Paco Ibáñez: La gran pérdida de Alhama; Canciones de España y América Latina; 1969; Cara A, Corte 1



Paco Ibáñez: La gran pérdida de Alhama; Concierto en el Teatro de la Ópera de Buenos Aires; 1971; CD1, Pista 3



Joaquín Díaz: Paseábase el rey moro; The music of Spain. Volume one: Andalusia. A sounds of the world recording from The National Geographic Society; 1973; Cara B, Corte 3



Manuel Toharia: Romance de la conquista de Alhama, con la cual se comenzó la última Guerra de Granada; Toharia; 1976; Cara A, Corte 5



Joaquín Díaz: Romance del moro que perdió Alhama; Cancionero de romances; 1978; LP IV, Cara B, Corte 6

(Reedición da versión do disco De mi álbum de recuerdos, do ano 1969.)



Antonio Portanet: La gran pérdida de Alhama; Noche de cuatro lunas; 1983; Cara B, Corte 4



Hadit: Romance de la pérdida de Alhama; Por las dos caras; 1987; Lado A, Corte 4



Lombarda: Romance de la pérdida de Alhama; Lombarda. Música tradicional; 1987; Lado A, Corte 3



La Nef: Paseábase el rey moro; Music for Jean the Mad (Spain, 1479-1555); 1995; Pista 17



Paco Ibáñez: La gran pérdida de Alhama; Les concerts de Paco Ibáñez à Paris; 2002; Pista 9



Begoña Olavide: Paseábase el rey moro; Mudéjar. Al-Son de musulmanes, judíos y cristianos en Al-Andalus; 2003; Pista 14



La Capella Reial de Catalunya e Hespérion XXI: Paseábase el rey moro; Isabel I, reina de Castilla; 2004; Pista 12



Eliseo Parra, Adela Rubio, Santiago Blasco e Ricardo Joven: Paseábase el rey moro; Música en la Ínsula Barataria. El Quijote: romances, canciones y danzas; 2004; Pista 6



Música Antigua: Paseábase el rey moro / Gaybatuk, Btayhi Núba al-Istihlal; La conquista de Granada. Isabel la Católica. Siglos XV y XVI. Las cortes europeas, los cancioneros y la música andalusí nazarí (Dir. Antonio Paniagua); 2004; Pista 5



Mediterranea: Romance de Granada; Soñando Al-Andalus; 2006; Pista 12



Axivil Aljamia e Pedro Sanz: Paseábase el rey moro; Perfume mudéjar. Romances de moros y canciones del s.XV al estilo andalusí; 2008; Pista 1



Capella de Ministrers: Paseábase el rey moro; Moresca. Romances y cantigas entre moros y cristianos; 2010; Pista 17



Ensemble Música Humana: Paseábase el rey moro; Al alba de España; 2012; pista 3



Accademia del Piacere e Arcángel: Romance del rey moro y Granaína; Las idas y las vueltas. Spanish barroque meets flamenco; 2013; Pista 3



Hadit: Romance de la pérdida de Alhama; Todas sus grabaciones (1978-1987); 2013; CD2, Pista 10

(Reedición da versión do disco Por las dos caras, do ano 1987.)



Sandra Bessis: Romance de la gran pérdida de Alhama; Cordoue 21. Sur les traces de sefarad; 2014; Pista 1



*[Este romance, moi popular a comezos do século XVI, aparece recollido e musicado por Luis de Narváez para canto e vihuela na obra: Los seys libros del Delphin de música de cifras para tañer vihuela, Valladolid, 1538.]
**[Por cuestións de espazo en blogger, non foi posible etiquetar a Accademia del Piacere, Adela Rubio, Axivil Aljamia, Capella de Ministrers, Ensemble Música Humana, Mediterranea, Música Antigua, Pedro Sanz, Ricardo Joven, Sandra Bessis e Santiago Blasco.]

martes, 19 de mayo de 2020

Carnaval

A pesar de que no hizo
todavía la "guiñada",
ya no cabe ni una sola
persona más en la plaza.

Un negro, medio dormido,
en una petiza manca,
lleva a la grupa un "peludo"
de aquellos que no se empardan.

"El Conde de Romanones"
abunda en malas palabras,
porque le viene gritando
un gurí: "Viejo la Parral"

La rubia "María Cachorro"
—dándole a la colorada—
se vino del Cerro al centro
seguida de su perrada.

Y "María tres... suspiros",
disfrazada de gitana,
llevando un galán del brazo
va con rumbo a la "bailanta".

Tolentino se hizo el vivo
con una mujer casada,
pero el marido le puso
el pajilla de corbata.

Al pardo "Macaco Baio"
por pegar un tajo a un máscara,
lo llevó la policía
en un loco "jaia jaia".

Cantando cruza la línea
"O despontar da alvorada",
un "cordáo" carnavalesco
de morenos de Santana.

Cada vez que se le ocurre
soplar el viento en la plaza,
el ambiente se satura
de intenso olor a "quitandas".

El guardia civil Procopio
se emborrachó en la parada
y le dice "desaforos"
a toda negra que pasa.

Pizpireta y coquetona
la sirvientita de casa,
estrena un vestido nuevo
de muselina estampada.

Y a medida que transcurre
el tiempo el corso se agranda,
"porque a pesar de la crisis
para fiestas siempre hay plata".

Pero a la noche traidora,
contraviniendo ordenanzas
policiales, se le ocurre
jugar carnaval con agua.

¡Y adiós corso y mascaritas,
quitanderas y comparsas,
y adiós vestidito nuevo
de la sirvienta de casa!

Son las once y ya no queda
en las calles sólo un alma;
pero no obstante la noche
sigue jugando con agua.

Olyntho María Simões: La sombra de los plátanos (1950)

Versións:
Carlos Benavides: Carnaval; De mi rumbo; 1975; Lado 1, Corte 3



Alfredo Zitarrosa: Carnaval; Desde Tacuarembó; 1975; Lado 1, Corte 6



Alfredo Zitarrosa: Carnaval; Desde Tacuarembó; 1984; Lado 1, Corte 6

(Reedición da versión do disco Desde Tacuarembó, do ano 1975)



Alfredo Zitarrosa: Carnaval; 14 temas inéditos; 1997; Pista 9

(Reedición da versión do disco Desde Tacuarembó, do ano 1975)



Alfredo Zitarrosa: Carnaval; Desde Tacuarembó; 1998; Pista 6

(Reedición da versión do disco Desde Tacuarembó, do ano 1975)

domingo, 17 de mayo de 2020

Todo termina mal

Todo termina mal. Tés que ajeitar-te
a esta verdade, e resignar-te a ela.
Non podes apaga-la nen vence-la.
De asimila-la has de aprender a arte.

Viver non podes nunha estrela à parte.
Esta nunha galaxia a tua estrela.
Esta nunha abadia a tua cela.
À comun regra tés que sujeitar-te.

Tés que portar-te como se viver
fosse so aprendizado de morrer,
e estar, aprendizado de partir.

Cansam os deuses de felices ser.
O fogo nasce para arrefecer.
O paxaro alça o vo para cair.

Ricardo Carballo Calero: Reticências (1986-1989) (1990)

Versións:
Avante!: Todo termina mal; Musicando Carvalho Calero*; 2010;



Avante!: Todo termina mal; Camaradas do metal!!, Vol.1 (VVAA); 2011; Pista 5

(Reedición da versión do concurso Musicando Carvalho Calero, do ano 2010.)


Antía Muiño: Numha estrela à parte; Musicando Carvalho Calero* (VVAA); 2020; Pista 34




Ghaveta: Todo termina mal; Musicando Carvalho Calero* (VVAA); 2020; Pista 54



*[Concurso  organizado pola Associaçom Galega da Língua (AGAL) e Komunikando.net con motivo da celebración do centenario do nacemento do poeta.]
**[Concurso musical organizado pola AGAL (Associaçom Galega da Língua) en colaboración coa CRTVG e a Consellería de Cultura da Xunta de Galicia, para conmemorar o ano das Letras Galegas 2020, adicado a Ricardo Carballo Calero.]

jueves, 14 de mayo de 2020

Romance del prisionero

Que por mayo era, por mayo,
cuando hace la calor,
cuando los trigos encañan
y están los campos en flor,
cuando canta la calandria
y responde el ruiseñor,
cuando los enamorados
van a servir al amor;
sino yo, triste, cuitado,
que vivo en esta prisión;
que ni sé cuándo es de día
ni cuándo las noches son,
sino por una avecilla
que me cantaba al albor.
Matómela un ballestero;
déle Dios mal galardón.

Anónimo: Cancionero de Palacio (1505)

Versións:
Joaquín Díaz: Romance del prisionero; Recital; 1967; Cara A, Corte 4



Neocantes: Romance del prisionero; Neocantes; 1973; Cara B, Corte 2



Pedro y Ana: Romance del prisionero; Tiempo tiempo; 1975; Lado 1, Corte 1



José Pérez: Romance del prisionero; España, Castilla, Libertad; 1976; Cara B, Corte 3



Manuel Toharia: Romance del prisionero; Toharia; 1976; Cara B, Corte 6



Laurentino: El romance del prisionero; Rafael Alberti. El poeta en la calle; 1976; Cara A, Corte 4



Joaquín Díaz: El prisionero; Cancionero de romances; 1978; CD5, Pista 2



Paco Ibáñez: Romance del prisionero; A flor de tiempo; 1978; Pista 7



Chicho Sánchez Ferlosio: Romance del prisionero; A contratiempo; 1978; Pista 12



Amancio Prada: Romance del prisionero; Canciones de amor y celda; 1979; Pista 5



Los Peyrou: Romance del prisionero; …Y así seguimos andando; 1980; Cara A, Corte 6



Amancio Prada: Romance del prisionero; Trovadores, místicos y románticos; 1991; Pista 6

(Reedición do disco Canciones de amor y celda, do ano 1979.)



Candeal: Romance del prisionero; Ancha es Castilla; 1997; Pista 16



Nuevo Mester de Juglaría: El prisionero; Del romancero segoviano; 1998; Pista 12



Amancio Prada e Juan Carlos Mestre: Romance del prisionero / Salamanca*; Huellas de Salamanca; 2005; Pista 4



Pepo Scherman: Romance del prisionero; Ida/vuelta; 2009; Pista 15



Amancio Prada: Romance del prisionero; Del amor que quita el sueño; 2010; Pista 5

(Reedición do disco Canciones de amor y celda, do ano 1979.)



Tahona: Romance del prisionero; Compañeros de viaje. Clásicos tradicionales; 2010; Pista 17



Alalumbre: Romance del prisionero; Canciones de plaza y de palacio; 2016; Pista 4



Vicente Pradal: Romance del prisionero; Medianoche; 2016; Pista 8



Juan José Romero: Romance del prisionero; Acíbar de juglares; 2016; Pista 9



*[A versión musical de Amancio Prada está seguida do recitativo de parte do poema Salamanca, da obra de Miguel de Unamuno: Poesías, do ano 1907, na voz de Juan Carlos Mestre.]
**[Existen diferentes versións deste romance, escollemos a de Ramón Menéndez Pidal: Flor nueva de romances viejos; (Madrid, 1938); Col. Austral, nº: A-202; Espasa-Calpe, S.A., 33ª edic., Madrid, 1991; ISBN: 84-239-7202-X.]
***[Por limitacións de espazo en Blogger, non foi posible etiquetar a Candeal, Chicho Sánchez Ferlosio, Juan José Romero e Nuevo Mester de Juglaría.]