Has de cantar

Has de cantar, que che hei de dar zonchos; has de cantar, que che hei de dar moitos.
I     “Has de cantar, meniña gaiteira; has de cantar, que me morro de pena.
Canta, meniña, na veira da fonte; canta, daréiche boliños do pote.
Canta, meniña, con brando compás, daréiche unha proia da pedra do lar.
Papiñas con leite tamén che daréi; sopiñas con viño, torrexas con mel.
Patacas asadas con sal e vinagre, que saben a noces. ¡Qué ricas que saben!
¡Qué feira, rapaza, si cantas faremos...! Festiña por fora, festiña por dentro.
Canta, si queres, rapaza do demo; canta, si queres; daréiche un mantelo.
Canta, si queres, na lengua que eu falo. Daréiche un mantelo. Daréiche un refaixo.
Co son da gaitiña, co son da pandeira, che pido que cantes, rapaza morena.
Co son da gaitiña, co son do tambor, che pido que cantes, meniña, por Dios”.
II     Así mo pediron na beira do mar, ó pe das ondiñas que veñen e van.
Así mo pediron na beira do río que corre antre as herbas do campo frorido.
Cantaban os grilos, os galos cantaban, o vento antre as follas runxindo pasaba.
Campaban os prados, manaban as fontes antre herbas e viñas, figueiras e robres.
Tocaban as gaitas. Ó son das pandeiras bailaban os mozos cas mozas modestas.
¡Qué cofias tan brancas! ¡Qué panos con freco! ¡Qué dengues de grana! ¡Qué sintas! ¡Qué adresos!
¡Qué ricos mandiles! ¡Qué verdes refaixos! ¡Qué feitos xustillos de cor colorado!
Tan vivos colores a vista trubaban; de velos tan váreos o sol se folgaba.
De velos bulindo por montes e veigas, coidóu que eran rosas garridas e frescas.
III     Lugar máis hermoso non houbo na terra que aquel que eu miraba, que aquel que me dera.
Lugar máis hermoso no mundo n'hachara que aquél de Galicia. ¡Galicia encantada!
¡Galicia frolida! Cal ela ningunha, de froles cuberta, cuberta de espumas.
De espumas que o mare con pelras gomita; de froles que nacen ó pe das fontiñas.
De valles tan fondos, tan verdes, tan frescos, que as penas se calman nomáis que con velos.
Que os ánxeles neles dormidos se quedan, xa en forma de pombas, xa en forma de niebras.
IV     Cantarte hei, Galicia, teus dulces cantares, que así mo pediron na beira do mare.
Cantarte hei, Galicia, na lengua gallega,
consolo dos males, alivio das penas.
Mimosa, soave, sentida, queixosa, encanta si ríe, conmove si chora.
Cal ela ningunha tan dose que cante soidades amargas, sospiros amantes,
misterios da tarde, murmuxos da noite: cantarte hei, Galicia, na beira das fontes.
Que así mo pediron, que así mo mandaron, que cante e que cante na lengua que eu falo.
Que así mo mandaron, que así mo dixeron... Xa canto, meniñas. Coidá, que comenzo.
Con dulce alegría, con brando compás, ó pe das ondiñas que veñen e van.
Dios santo premita que aquestes cantares de alivio vos sirvan nos vosos pesares;
de amabre consolo, de soave contento cal fartan de dichas compridos deseios.
De noite, de día, na aurora, na sera, oirésme cantando por montes e veigas.
Quen queira me chame, quen queira me obriga; cantar, cantaréille de noite e de día.
Por darlle contento, por darlle consolo, trocando en sonrisas queixiñas e choros.
Buscáime, rapazas, velliñas, mociños. Buscáime antre os robres. Buscáime antre os millos,
nas portas dos ricos, nas portas dos probes, que aquestes cantares a todos responden.
A todos, que á Virxen axuda pedín, porque vos console no voso sufrir;
nos vosos tormentos, nos vosos pesares. Coidá, que comenso... Meniñas, ¡Dios diante!

Rosalía de Castro: Cantares Gallegos (1863)

Versións:

Alfredo González Vilela: Cantarche hei Galicia; Diáspora; 1999; Pista 6

Aid: Cantarte hei, Galicia; Rapoemas; 2012; Pista 4

Aid: Lugar máis hermoso; Rapoemas; 2012; Pista 9

Najla Shami: Na lingua que eu falo; Na lingua que eu falo; 2013; Pista 3

Tempo catro sexteto: Has de cantar; Os ollos que falan; 2014; Pista 4

Xardín desordenado: Meniña gaiteira; Aprendendo a ladrar; 2015; Pista 10