viernes, 31 de marzo de 2023

Telar de la sangre

¿Qué hago con esta sangre de dos sangres?
¿Qué hago con el silicio que me habita?
¿Qué hago con estos pómulos de Huarpe
y esta barba telar y encanecida?
¿Y qué con mi memoria irreverente
que no quiere olvidar y que no olvida?
¿Y este idioma curtido a la intemperie
sobre el idioma muerto de mi raza?,
¿Con esta antigüedad de antigua piedra
y la genealogía de mis padres?
¿Qué hago con este polvo enamorado
de mi palabra nueva en tu palabra?

Madre de pueblos, loca y fundadora,
¿Por qué me habéis abandonado?
¿Dónde cayó el abuelo violador
que asesinó a mi abuelo milenario?
Y tengo que asumirte. Si te niego
seré el americano más cobarde.
Para saldar las cuentas del martirio
hay que aclarar las aguas.
Admitirte en la cruz del genocidio
y en la espada de sangre que es mi sangre.

Por las claras del día, madre ausente,
quiero verte la cara,
por trescientos millones de tu cría
y por quinientos años de olvidarnos.

De otro modo no vengas, si no vienes
a asumirte en la sangre de tu sangre.

Mis hembras han tejido en su paciencia,
telar continental, todas las sangres.

Armando Tejada Gómez: Los telares del sol (1994)

Versións:

Juan Palomino: Telar de la sangre; Armando Tejada Gómez, Vol.1 (VVAA); 2012; Pista 19

jueves, 30 de marzo de 2023

Inverno

Chove, chove na casa do pobre
e no meu corazón tamén chove.

Dor da mau encallecida,
dor da xente aterecida
de frío polos camiños.
Dor dos vellos e meniños.
Dor dos homes desherdados
e dos que están aldraxados.

Mágoa da ferida allea.
Dor dos que están na cadea,
dos que sufren a inxustiza
e viven baixo a cobiza.

Mágoa e loito
por tanto pranto que escoito.
No meu peito, sulagado,
soturno, fondo, calado,
un río de amor se move.

Chove, chove na casa do pobre
e no meu corazón tamén chove.

Celso Emilio Ferreiro: Longa noite de pedra (1962)

Versións:

Antón Seoane: Inverno; De Voces Ceibes a Milladoiro. Unha memoria do movimiento popular da canción galega: 1973-1978; 2013; Pista 6

martes, 28 de marzo de 2023

Tecín soia a miña tea

Tecín soia a miña tea,
sembrei soia o meu nabal,
soia vou por leña ó monte,
soia a vexo arder no lar.
Nin na fonte nin no prado,
así morra coa carrax,
el non ha de virm'a erguer,
el xa non me pousará.
¡Que tristeza! O vento soa,
canta o grilo ó seu compás...
Ferve o pote... mais, meu caldo,
soíña t'hei de cear.
Cala, rula, os teus arrulos
ganas de morrer me dan;
cala, grilo, que si cantas,
sinto negras soïdás.
O meu homiño perdeuse,
ninguén sabe en onde vai...
Anduriña que pasache
con el as ondas do mar;
anduriña, voa, voa,
ven e dime ond'está.

Rosalía de Castro: Follas Novas (1880)

Versións:

Dolores Plata: Tecín soia; Lúa descolorida; 1985; Cara B, Corte 2




Pilocha: Tecín soia; Calamida sentimental; 1998; Pista 10




Alfredo González Vilela: Soia; Diáspora; 1999; Pista 2




Norfolk: Tecín soia; Cousas nosas; 2006; Pista 9




Abe Rábade e Gaudi Galego: Tecín soia a miña tea; Rosalía 21; 2008; Pista 7




Roi Casal e Silvia Ferre: Tecín soia*; Lendas douradas; 2008; Pista 12




Najla Shami: Tecín soia; Na lingua que eu falo; 2013; Pista 7




Pilocha: Tecín soia; De Voces Ceibes a Milladoiro: unha memoria do movimiento popular da canción galega: 1973-1978 (Antón Seoane); 2013; Pista 1




aCadaCanto: Tecín; a rosa d’Adina; 2013; Pista 3




A banda da loba: Tecín soia; Fábrica de luz; 2019; Pista 8




Nuria Lorenzo e Alejo Amoedo**: Tecín soya a miña tea; (di)Versos Femeninos; 2021; Pista 5




Grilo: Tecín soia; Tecín soia; 2022;



*[A versión musical de Roi Casal e Silvia Ferre remata cun fragmento do poema ¡Padrón...! ¡Padrón...!, da obra de Rosalía de Castro: Follas Novas, do ano 1880.]
**[Nuria Lorenzo (mezzosoprano), Alejo Amoedo (piano), con música composta por Juan Durán.]
***[Por cuestións de espazo coas etiquetas en blogger, non foi posible etiquetar a Grilo.]

sábado, 25 de marzo de 2023

Soledad

Todos van, todos saben...
sólo yo no sé nada.

Sólo yo me he quedado
abstraída y lejana,

soñando realidades,
recogiendo distancias.

Cada pájaro sabe
qué sombra da su rama,

cada huella conoce
el pie que la señala.

No hay sendero sin pasos
ni jazmines sin tapia...

¡Sólo yo me he quedado
en la brisa enredada!

Sólo yo me he perdido
en un vuelo sin alas

por poblar soledades
que en el cielo lloraban.

Sólo yo no alcancé
lo que todos alcanzan

por mecer un lucero
a quien nadie besaba.

Ernestina de Champourcín: Romances del camino. Cántico inútil (1936)

Versións:

Paco Damas e Clara Montes: Soledad; Las sin sombreros; 2017; Pista 4

viernes, 24 de marzo de 2023

Te recuerdo como eras en el último otoño

Poema 6

Te recuerdo como eras en el último otoño.
Eras la boina gris y el corazón en calma.
En tus ojos peleaban las llamas del crepúsculo.
Y las hojas caían en el agua de tu alma.

Apegada a mis brazos como una enredadera,
las hojas recogían tu voz lenta y en calma.
Hoguera de estupor en que mi sed ardía.
Dulce jacinto azul torcido sobre mi alma.

Siento viajar tus ojos y es distante el otoño:
boina gris, voz de pájaro y corazón de casa
hacia donde emigraban mis profundos anhelos
y caían mis besos alegres como brasas.

Cielo desde un navío. Campo desde los cerros.
Tu recuerdo es de luz, de humo, de estanque en calma!
Más allá de tus ojos ardían los crepúsculos.
Hojas secas de otoño giraban en tu alma.

Pablo Neruda: 20 poemas de amor y una canción desesperada (1924)

Versións:

Pablo Neruda: Poema 6; La voz del poeta, vol.1; 1968; Pista 6




Sara Montiel: Te recuerdo como eras; Sara… Hoy; 1973; Cara A, Corte 6




Paco Ibáñez: Te recuerdo como eras en el último otoño; Paco Ibáñez interpreta a Pablo Neruda / Cuarteto Cedrón interpreta a Raúl González Tuñón; 1977; Lado 1, Corte 5




Ángel Parra: Te recuerdo como eras; Sólo el amor. Ángel Parra canta a Pablo Neruda; 2004; Pista 6




Esencia: Te recuerdo como eras; Poesía urbana, Vol.1. Antología poética nacional (VVAA); 2005;




Pablo Neruda: Te recuerdo como eras en el último otoño; 20 poemas de amor y una canción desesperada. Editorial Visor Libros; 2008; Pista 6

(Reedición da versión do disco La voz del poeta, vol.1, do ano 1968.)


Vicente Monera
*: Poema 6, Te recuerdo como eras…; www.musicaypoemas.com; 2011;




Solvei McKenna: Te recuerdo como eras; Two lovers; 2011; Pista 8




Paco Ibáñez: Te recuerdo como eras en el último otoño; Canta a los poetas latinoamericanos; 2012; Pista 4




Ángel Corpa: Te recuerdo como eras (poema VI); Aquí te amo; 2015; Pista 9



*[Vicente Monera eliminou da súa canle de Youtube todos os videos que contiñan as súas versións musicais de poemas. Estes videos orixinalmente aloxados na web www.musicaypoemas.com, tampouco se poden visualizar, compartir e/ou descargar nela, xa que a páxina está pechada e non aparece nos buscadores de internet. Para encher este valeiro engadimos un audio .mp3 coa versión musical deste poema, realizada por este intérprete e publicada na rede no ano 2011.]

jueves, 23 de marzo de 2023

Carnaval agreste

                      8

  ¡Vienen los días de agua y sol!
¡Alegres días de agua y sol!
—¡Soledad de mi amor!—
...¡Los tristes días de agua y sol!
  ¡Domingo azul de carnaval!
¡Oro y lluvia contra el cristal!
—¡Amor en soledad!—
¡Ocaso gris de carnaval!
  —Su alma, en el atardecer, se
disfraza de luz y de fe.
—¡Soledad de los tres!—
—¿Me conoces? —No sé, no sé...—
  Vienen los días de agua y sol.
¡Alegres días de agua y sol!
  —¡Soledad de mi amor!—
  ...¡Los tristes días de agua y sol!

Juan Ramón Jiménez: 18: Apartamiento 1: Domingos. Segunda antolojía poética (1898-1918) (1919)

Versións:

Omar Camino: Carnaval; La soledad sonora; 2012; Pista 1

martes, 21 de marzo de 2023

Te quiero

Tus manos son mi caricia
mis acordes cotidianos
te quiero porque tus manos
trabajan por la justicia
si te quiero es porque sos
mi amor mi cómplice y todo
y en la calle codo a codo
somos mucho más que dos
tus ojos son mi conjuro
contra la mala jornada
te quiero por tu mirada
que mira y siembra futuro
tu boca que es tuya y mía
tu boca no se equivoca
te quiero porque tu boca
sabe gritar rebeldía
si te quiero es porque sos
mi amor mi cómplice y todo
y en la calle codo a codo
somos mucho más que dos
y por tu rostro sincero
y tu paso vagabundo
y tu llanto por el mundo
porque sos pueblo te quiero
y porque amor no es aureola
ni cándida moraleja
y porque somos pareja
que sabe que no está sola
te quiero en mi paraíso
es decir que en mi país
la gente viva feliz
aunque no tenga permiso
si te quiero es porque sos
mi amor mi cómplice y todo
y en la calle codo a codo
somos mucho más que dos.

Mario Benedetti: Canciones de amor y desamor. Poemas de otros (1973-1974) (1974)

Versións:

Nacha Guevara: Te quiero; Nacha Guevara canta a Benedetti*; 1976; Lado B, Corte 8




María Jiménez: Te quiero; María Jiménez; 1976; Cara A, Corte 3




Amparo Ochoa: Te quiero; El canto de un pueblo (VVAA); 1977; Lado B, Corte 5




Nacha Guevara: Te quiero; Amor de ciudad grande; 1977; Cara A, Corte 3




Amparo Ochoa: Te quiero; Yo pienso que a mi pueblo; 1978; Cara B, Corte 1




Nacha Guevara: Te quiero; En vivo, con Benedetti y Favero**; 1979; Disco 2, Cara A, Corte 2




Opus Cuatro: Te quiero; Militantes de la vida; 1984; Lado A, Corte 2




Cuarteto Zupay: Te quiero; Canciones de amor; 1985; Pista 1




Nacha Guevara: Te quiero; Nacha de Noche***; 1985; Cara B, Corte 1




Amparo Ochoa: Te quiero; Te quiero. 5º Latin American Festival, 1985, Holland; 1985; Pista 4




Nacha Guevara: Te quiero; No llores por mi Argentina; 1987; Pista 3

(Reedición da versión do disco Amor de ciudad grande, do ano 1977.)


Nacha Guevara: Te quiero; Nacha de Noche****; 1987; Cara B, Corte 1

(Versión semellante á do disco Nacha de noche, do ano 1985.)


Sandra & Celeste: Te quiero; Somos mucho más que dos; 1988; Cara B, Corte 1




César Liendo: Te quiero; Incansablemente; 1991; Lado B, Corte 4




Opus Cuatro: Te quiero; Por amor; 1992; Pista 2

(Reedición da versión do disco Militantes de la vida, do ano 1984.)


Mario Benedetti: Te quiero; El amor, las mujeres y la vida; 1995; Pista 8




Los Sabandeños: Te quiero; Bolero; 1995; Pista 18




Nacha Guevara: Te quiero; En vivo, con Benedetti y Favero***; 1996; Pista 18

(Reedición da versión do disco En vivo con Benedetti y Favero, do ano 1979.)


María Conchita Valdez: Te quiero; Poetas del amor (VVAA); 1996; Pista 2




Susana Baca: Te quiero; Lamento negro; 2001; Pista 1




Jairo: Te quiero; Benedetti Favero en vivo (VVAA); 2002; Pista 4




María Jiménez: Te quiero; Háblame en la cama. Lo mejor de María Jiménez; 2002; CD1, Pista 9

(Reedición da versión do disco María Jiménez, do ano 1976.)


Mario Benedetti: Te quiero; Inventario (1950-1975); 2002; Pista 41

(Reedición da versión do disco El amor, las mujeres y la vida, do ano 1995.)


Nacha Guevara: Te quiero; Los esenciales; 2003; Pista 13

(Reedición da versión do disco Nacha de Noche, do ano 1977.)


Tania Libertad: Te quiero; Alfonsina y el mar XX años; 2003; Pista 10




Lourdes Rivera: Te quiero; Entre amigos; 2004; Pista 13




La gran orquesta republicana: Te quiero; Lo importante está en tu cabeza / Optimista; 2005; CD2, Pista 6




Sandra Mihanovich: Te quiero; Creciendo. En vivo en el Ópera*****; 2007; Pista 9




Pipirigallos: Te quiero; Pipirigallos; 2010; Pista 7




Ángel Corpa: Te quiero; Concierto en Torrevieja******; 2011;




María Conchita Valdez: Te quiero; Canciones & poemas a la carta; 2011; Pista 1

(Reedición da versión do disco Poetas del amor, do ano 1996.)


Tania Libertad: Te quiero; 50 años de…; 2012; Pista 12




Berenice Girón: Te quiero; Teatro Clavijero de Veracruz (Youtube); 2012;




Roberto Loarca: Te quiero; Esclavo tuyo; 2022; Pista 4



*[Grabado en vivo no Colegio de México.]
**[Grabado, no Teatro Hubert Le Blanc de La Habana.]
***[Grabado en vivo no Teatro Hidalgo da Cidade de México D.F. no ano 1974.]
****[Grabado en vivo no Teatro Valle Inclán de Madrid no ano 1977.]
*****[Grabado en vivo no Teatro de la Ópera de Buenos Aires en octubre de 2005.]
******[Concierto en el Teatro Auditorio municipal de Torrevieja (Alicante) el 15 de enero de 2011; co galo dos actos do centenario do nacemento do poeta Miguel Hernández.]
*******[Por cuestión de espazo coas etiquetas de blogger, non foi posible etiquetar a Sandra & Celeste, César Liendo, María Conchita Valdez, Lourdes Rivera, La gran orquesta republicana, Sandra Mihanovich, Pipirigallos, Berenice Girón e Roberto Loarca.]