sábado, 28 de enero de 2023

Sueño despierto

Yo sueño con los ojos
Abiertos, y de día
Y noche siempre sueño.
Y sobre las espumas

Del ancho mar revuelto,
Y por entre las crespas
Arenas del desierto
Y del león pujante,
Monarca de mi pecho,
Montado alegremente
Sobre el sumiso cuello,—
Un niño que me llama
Flotando siempre veo!

José Martí: Ismaelillo (1882)

Versións:

Teresita Fernández: Sueño despierto; Teresita canta a Martí; 2007; Pista 4

viernes, 27 de enero de 2023

¿Por qué serei un débil home só

¿Por qué serei un débil home só,
neste país tan abundante en deuses?


¡Que estraño animal son,
humilde reptil, áptero,
entre esta fauna alada
de olímpicas presenzas!

Os seres que se cinguen
¡que formosos ao abrente,
ao serán, nos espellos
se ven, de sol e lua!
¡E eu, na fonte, recebo
dura lición diáfana!

¡Que seguros están
do seu rango divino;
que felices, tan certos!
Eu, se podo achegar-me
na derradeira fila,
sinto que outra non haja
onde mellor me oculte.

É, verdadeiramente,
incómodo dabondo,
sendo un cativo arume,
que o vento me trouxese
a estes altos terrazos.

Ricardo Carballo Calero: Futuro condicional (1961-1980) (1982)

Versións:

Doente: A casa que ninguén visita*; Musicando Carvalho Calero (VVAA)**; 2020; Pista 63



*[A versión musical de Doente altérnase co poema Esta casa que ninguén visita, da obra de Ricardo Carballo Calero: Futuro condicional, do ano 1982.]
**[Concurso musical organizado pola AGAL (Associaçom Galega da Língua) en colaboración coa CRTVG e a Consellería de Cultura da Xunta de Galicia, para conmemorar o ano das Letras Galegas 2020, adicado a Ricardo Carballo Calero.]

jueves, 26 de enero de 2023

Suelen las fuerzas de amor

        —Suelen las fuerzas de amor
sacar de quicio a las almas,
tomando por instrumento
la ociosidad descuidada.
        Suele el coser y el labrar,
y el estar siempre ocupada,
ser antídoto al veneno
de las amorosas ansias.
        Las doncellas recogidas
que aspiran a ser casadas,
la honestidad es la dote
y voz de sus alabanzas.
        Los andantes caballeros,
y los que en la corte andan,
requiébranse con las libres;
con las honestas se casan.
        Hay amores de levante,
que entre huéspedes se tratan,
que llegan presto al poniente,
porque en el partirse acaban.
        El amor recién venido,
que hoy llegó y se va mañana,
las imágines no deja
bien impresas en el alma.
        Pintura sobre pintura,
ni se muestra, ni señala;
y do hay primera belleza,
la segunda no hace baza.
        Dulcinea del Toboso
del alma en la tabla rasa
tengo pintada de modo,
que es imposible borrarla.
        La firmeza en los amantes
es la parte más preciada,
por quien hace amor milagros,
y así mesmo los levanta.

Miguel de Cervantes: Don Quijote de la Mancha (II, 46) (1615)

Versións:

Espliego e Joaquín Díaz: Suelen las fuerzas de amor; Nunca fuera caballero; 2005; Pista 14

jueves, 19 de enero de 2023

Romance de Durazno

Que hermoso eres Durazno,
por algo es que la patria
te dio su corazón.
Y ardientes arenales,
que en azuladas noches
florecen de canción.

Hermoso eres Durazno,
cuando al llegar el día,
el sol brilla en la torre
de tu iglesia mayor.
La Plaza Independencia
despierta y sus rosales,
ofrecen sus colores
a Cristóbal Colón.

Hermoso eres Durazno,
si tienes el embrujo,
del río que es guirnalda
de tu bella ciudad.
Donde van los suspiros
escapados del alma,
para volverse coplas
en tu Playa El Sauzal.

Hermoso eres Durazno,
con tus calles de plátanos,
con tus rostros alegres
y tu amor fraternal.
En la rueca del tiempo,
el vellón armonioso,
sigo hilando recuerdos
para ti mi ciudad.

Celestina Andrade de Ramos: Pitangas (1980)

Versións:

Carlos Benavides: Romance a Durazno; La sal de mi canción; 1982; Lado 2, Corte 6

Sueldo

Aquella esperanza que cabía en un dedal,
aquella alta vereda junto al barro,
aquel ir y venir del sueño,
aquel horóscopo de un larguísimo viaje
y el larguísimo viaje con adioses y gente
y países de nieve y corazones
donde cada kilómetro es un cielo distinto,
aquella confianza desde no sé cuándo,
aquel juramento hasta no sé dónde,
aquella cruzada hacia no sé qué,
ese aquel que uno hubiera podido ser
con otro ritmo y alguna lotería,
en fin, para decirlo de una vez por todas,
aquella esperanza que cabía en un dedal
evidentemente no cabe en este sobre
con sucios papeles de tantas manos sucias
que me pagan, es lógico, en cada veintinueve
por tener los libros rubricados al día
y dejar que la vida transcurra,
gotee simplemente
como un aceite rancio.

Mario Benedetti: Poemas de la oficina (1953-1956) (1956)

Versións:

Mario Benedetti: Sueldo; Poesía con los jóvenes*; 1998; Visor-Libros; Pista 1




Mario Benedetti: Sueldo; Poesía con los jóvenes; 2009; Visor-Libros; Pista 1

(Reedición da versión do disco Poesía con los jóvenes, do ano 1998.)




*[Grabado en vivo no Colegio Mayor Virgen de África, de Madrid, en maio de 1996.]

miércoles, 18 de enero de 2023

La sequía sedienta

Ya después que mi vista
se ligó con mi labio
y te aspiré desnuda
clavo de olor morena
y te lloré en mi nombre
por tu amor santiguado
sigo mirando un rosa
un malva, un solferino
tacto fríos volúmenes
y aspiro tufaradas
yo que esperé el diluvio
sin lugar en la barca
contemplo la sequía
la sequía
sedienta

Washington Benavides: El poeta (1959)

Versións:

Carlos Benavides: La sequía sedienta; La sal de mi canción; 1982; Lado 2, Corte 7




Carlos Benavides: La sequía sedienta; De la pluma a la cuerda; 2008; Pista 19

viernes, 13 de enero de 2023

Suceso

Quiero que llegue, pero no deseo
acercarme a tu voz y no quemarme.
Echo a correr, sucede que me acerco,
huyo y me coso, río y me enveneno.

Canto y tu nombre se mezcla al estribillo,
bebo y me sabe todo a llanto tuyo.
Beso y me sabe a nada no es tu boca.
Me distraigo y acuno con engaños.

Voy por las calles, y tu autobús me grita,
quiero dejarlo y se pega a mis dedos,
cierro la luz y vas y te apareces.
Digo pasó, y te encuentro en la puerta.

Gloria Fuertes: Antología y poemas del suburbio (1954)

Versións:

Silvia Comes: Suceso; Fuertes; 2014; Pista 5

jueves, 12 de enero de 2023

Hubo un niño José Artigas

Hubo un niño José Artigas
—“de esta tierra natural”—
amigo de los esclavos
en el Sauce o Casupá.

Era en el 74
cuando España y Portugal
peleaban las vaquerías
de nuestra Banda Oriental,

El niño José escuchaba
las historias de Joaquín
las penurias de Jerónimo
que el negrero trajo aquí.

Desde Angola o de Guinea
en una bodega ruin.
Como fardos, como bestias
los trajeron a morir.

El niño José crecía
desvelado de pensar
tantas injusticias
tantas cadenas, tanto penar.

Y además estaba el gaucho
de esta tierra natural
perseguido por los godos
como si fuera animal.

Se hacen de una guitarrita
a la que tocan muy mal
—decían falsos cronistas—
pero el niño en Casupá
supo verlos como eran
con su corazón leal…

Hubo un niño José Artigas
pero estaban además
creciendo en él como un fuego
como una Alarma total:
el Protector de los Pueblos
y el guerrillero cabal!

Hubo un niño José Artigas
—no lo vayas a olvidar—.

Washington Benavides: Las milongas (1973)

Versións:

Jorge Estela: Hubo un niño José Artigas; Aclarando; 1973; Lado 1, Corte 3




Carlos Benavides: Hubo un niño José Artigas; La sal de mi canción; 1982; Lado 2, Pista 4




Héctor Numa Moraes: Hubo un niño José Artigas; Los niños son los que saben; 1984; Lado 2, Corte 6




Carlos Benavides: Hubo un niño José Artigas; Enhorabuena; 1997; Pista 12

(Reedición da versión do disco La sal de mi canción, do ano 1982.)


Jorge Estela: Hubo un niño José Artigas; José Artigas, el Cumba Viejo (VVAA); 2009; Pista 10

(Reedición da versión do disco Aclarando, do ano 1973.)

Subiote

Subiote,
meu chifrote
de ameneiro,
cantareiro,
paxariño
querendón.
Subiote,
meu chifrote
sempre amigo,
vas comigo
espallando
unha canción.
Subiote,
meu chifrote,
na camposa
todo amosa
o grileo
do teu son.
Subiote,
meu chifrote,
recendente,
pau ridente,
birimbáu
do corazón.

Xosé Neira Vilas: Cantarolas e contos prá xente miuda (1975)

Versións:

Suso Vaamonde: Subiote; Cantarolas pra xente miuda; 1986; Lado A, Corte 7

martes, 10 de enero de 2023

Canto, río, con tus aguas

          CANCIÓN 31

Canto, río, con tus aguas:

De piedra, los que no lloran.
De piedra, los que no lloran.
De piedra, los que no lloran.

Yo nunca seré de piedra.
Lloraré cuando haga falta.
Lloraré cuando haga falta.
Lloraré cuando haga falta.

Canto, río, con tus aguas:

De piedra, los que no gritan.
De piedra, los que no ríen.
De piedra, los que no cantan.

Yo nunca seré de piedra.
Gritaré cuando haga falta.
Reiré cuando haga falta.
Cantaré cuando haga falta.

Canto, río, con tus aguas:

Espada, como tú, río.
Como tú, también, espada.
También, como tú, yo, espada.

Espada, como tú, río,
blandiendo al son de tus aguas:

De piedra, los que no lloran.
De piedra, los que no gritan.
De piedra, los que no ríen.
De piedra, los que no cantan.

Rafael Alberti: Canciones II. Baladas y canciones del Paraná (1954)

Versións:

Carlos Benavides: Canto río con tus aguas; La sal de mi canción; 1982; Lado 1, Corte 5