domingo, 20 de agosto de 2023

Miserias

En la universidad de la miseria
los niños aprenden a pasar hambre
a contemplarse las manos vacías
y a lavarse los pies en el barro

miran al cielo con indiferencia
porque Dios es el dios de los ricos
y cuando duermen sueñan con arroz
con pan duro y con agua de lluvia

en la universidad de la miseria
los niños no le temen a la muerte
porque creen que ella nunca
será peor que la vida

otean la aflicción de los demás
a través de una lágrima reseca
e ignoran la tristeza de sus ojos
porque nunca miraron un espejo

en la universidad de la miseria
casi nunca hay ancianos y es lógico
porque los niños pobres y más pobres
nunca llegan a viejos

Mario Benedetti: Adioses y bienvenidas (2006)

Versións:

Zapata: Miserias; Poesía en resistencia; 2012; Pista 7

viernes, 18 de agosto de 2023

Tiene mi cielo de América

Tiene mi cielo de América,
Lecho mío, orgullo mío,
Nubes de blancos frescores,
De ambiente amoroso y tibio,
Ni cabe en amor tibieza
Ni cabe en un beso frío.

José Martí: Versos en hojas sueltas: fragmentos y poemas en elaboración. Obras completas, tomo 16 (2001)

Versións:

Sara González: Sé de un hogar*; Versos José Martí cantados por Sara González; 1975; Pista 12



*[A versión musical de Sara González está precedida do poema Sé de un hogar, da obra de José Martí: Obras completas, T.16, do ano 2001.]

miércoles, 16 de agosto de 2023

Mi luz recorre todo tu paisaje interior

                              V

Mi luz recorre todo tu paisaje interior.
Me veo en todo, tú hecha mil yos chiquititas: yo, sólo perfil. Yo, sólo frente. Yo, sólo hombros.
Invado las galerías de tu silencio, descorro tus ventanas y sonrío...
¡Ríe tú, que mi sonrisa es toda la mañana descalza!

Carmen Conde: Círculo Máximo. Brocal (1929)

Versións:

Inés Fonseca: Descalza; Recuerdo de sombras. Generación del 27. Ellas; 2019; Pista 9

martes, 15 de agosto de 2023

Tiempo tiempo

Tiempo Tiempo.

Mediodía estancado entre relentes.
Bomba aburrida del cuartel achica
tiempo tiempo tiempo tiempo.

Era Era.

Gallos cancionan escarbando en vano.
Boca del claro día que conjuga
era era era era.

Mañana Mañana.

El reposo caliente aun de ser.
Piensa el presente guárdame para
mañana mañana mañana mañana.

Nombre Nombre.

¿Qué se llama cuanto heriza nos?
Se llama Lomismo que padece
nombre nombre nombre nombre.

César Vallejo: Trilce (1922)

Versións:

Juan Luis Dammert e Patricia Oliart: Tiempo tiempo; Vallejo para cantar; 1986; Pista 4

lunes, 14 de agosto de 2023

Louvanza dos nomes enxebres

(Muiñeira sen música da toponimia valdeorresa)

Volten a Valdeorras os nomes xenuínos:
Non máis «Correjanes» nin «Vega Molinos»;
sin Veiga Muíños e máis Correxais,
pois xa os «castrapismos» están por demais.
Arriba Penouta e abaixo «Penota»,
que é nome en «castrapo» e rima con «jota»;
afora «Jaoaza», nome cacofónico,
adiante Xaguaza, enxebre i eufónico.
Non trocar por feles os galaicos meles,
pronunciando «El Barco», «La Puebla» e «Bajeles»
e «Vega de Cabo», «Villoria», «Otarielo»
e «Puerto Morisco» e «Repuricielo»
e ata, Deus me salve, nomeando a Fiais
en «supercastrapo», decíndolle «Hilais».
Hai xentes capaces (é cousa de rir)
de, ao pobo de Córgomo, «Kuérgamo» decir;
hai xentes capaces (cousa é pra chorar)
de, ás mesmas Gralleiras, «Grajeras» chamar,
e, da Rodeleira, facer «Ruedelera»,
(víchedes vosoutros cousa máis pavera?).
Que Deus lles perdoe a feble cultura
aos que esmendrellaron a nomenclatura,

traducindo os belos nomes de Valdeorras
ao feio «Castrapo», da linguaxe as borras,
xerigonza, xiria, xermanía impura
que é do castelán, a caricatura…!
Xentes valdeorresas, voltade á eufonía
dos nomes antergos, baril fidalguía:
Que na nosa fala, de fina enxebreza,
de lene dozura, de egrexia nobreza,
do noso Valdeorras, benquerido lar,
os pobos e vilas volvamos a nomear.

Florencio Manuel Delgado Gurriarán: Cantarenas (Poemas 1934-1980) (1981)

Versións:

Anxo Rei: Cantar dos topónimos; Fronteira de cegoñas; 2003; Pista 11

domingo, 13 de agosto de 2023

Tiempo de flor

Cuando el tiempo de flor
venga a fundir
la nieve en la montaña,
ya no te esperará mi corazón,
alondra.

¡Ay!, ¿cómo eran sus labios?
—cantará el surtidor.

De nuevo el mismo sol
se vendrá a los tejados, perezoso,
herido por el grito de los niños
que juegan en la plaza.
Y, como hoy,
la mañana despertará encendida
por fuera de mis ojos.

Pero mi corazón, alondra,
ya no te esperará.

Carmen Martín Gaite: A rachas* (1976)

Versións:

Carmen Martín Gaite: Tiempo de flor; Poemas; 2000; Pista 3



*[Aparece publicada, por vez primeira, na revista Trabajos y Días, nº II, abril-maio de 1949, co título de En mi vejez.]

domingo, 6 de agosto de 2023

Lo intrazado

Las carreteras, como reptiles,
son largas
y amargas,
las cruzan con tráficos viles
las turbas malditas, las turbas serviles.
¡Tengo horror al camino trazado!
Prefiero
el sendero
modesto, olvidado
que trilla el ganado.
Un esbozo de senda
vacía
tan mía
que nunca pretenda
otra vía.
Pero más que senderos
muy llanos
con lodos
de todos
los rastros humanos;
yo pienso
en lo Inmenso
magnífico y rudo
donde mi destino
devaste un camino
desnudo...

Cristina de Arteaga y Falguera: Sembrad: poesías (1925)

Versións:

Inés Fonseca: Lo intrazado; Recuerdo de sombras. Generación del 27. Ellas; 2019; Pista 5

jueves, 3 de agosto de 2023

Tiempo de esterilidad

A la mujer los números miraron
y dejáronle un cofre en su regazo:
y vio salir de aquél un río rojo
que daba vuelta en espiral al mundo.

Extraños signos, casi indescifrables,
sombreaban sus riberas, y la luna
siniestramente dibujada en ellos,
ordenaba los tiempos de marea.

Por sus crecidas, Ella fue creadora
y los números fríos revelados
en tibias caras de espantados ojos.

Un día de su seno huyose el río
y su isla verde florecida de hombres
quedó desierta y vio crecer el viento.

Alfonsina Storni: Mascarilla y trébol (1938)

Versións:

Imanol: Tiempo de esterilidad; Viajes de mar y luna; 1990; Pista 4

miércoles, 2 de agosto de 2023

La dulzura de ciertas palabras como

La dulzura de ciertas palabras como
“nosotros dos”.
          Deambulo solitario entre los besos.
              De mis soledades vengo
              no vuelva a mis soledades.
Sentí que la eternidad
será estar juntos los dos.
Dios que me quiere como si yo fuera Dios.
Alguna vez yo seré experto en amores
en tu cama, entre las sábanas.
          Sexo de Dios.

Ernesto Cardenal: Telescopio en la noche oscura (1993)

Versións:

Inés Fonseca: La dulzura de ciertas palabras; Dos en uno; 2012; Pista 4