Non é en honor do Patrón
que esta noite bailar veño.
Anque a teña ó Santo, teño
á Patria máis devoción.
Eu, polo si ou polo non,
cos santos quero estar ben;
mais quero estalo tamén
coa terra en que fun nacida:
sólo unha patria hai na vida
e santos hai máis de cen.
Farto de evanxelizar
e facer no mouro estrago,
fai tempo que está Santiago
da santa gloria a gozar.
Con non menos batallar
contra todo mal goberno,
Galicia a un supricio eterno
decote está condenada,
e pídenos, desolada,
que a libremos dese inferno.
É tan grande o seu penar,
máncana tantos abrollos,
que coas bágoas dos seus ollos
coido que foi feito o mar.
Diante o trono e diante o altar
contra o seu mal pide acordo;
mais sin piedá nin remordo
do seu dolor, nunca escaso,
os homes non lle fan caso
e Dios permanece xordo…
¡Probe vella! ¡Coitadiña!
¿Qué pudo ela nunca ter
con ninguén, pra merecer
sorte tan dura e mezquiña?
¿Non derrochou canto tiña
polo ben desta nación?...
¿Quén a civilización
levou de Oucidente a Oriente,
na nave resprandecente
que tripulaba Jasón?
¿Onde naceron aqueles
que Grecia e Roma fundaron
i ás portas de Asia chegaron,
a luz levando con eles?
¿Quen a lira i os cinceles
de Homero e Fidias guiou?
¿Quén coa ruda lanza armou
de Viriato o brazo forte,
que sin medo ter da morte
ó César desafiou?
¿Quén feitos máis esforzados
rexistra na nosa Historia?
¿Quén estrozar tuvo a gloria
máis mouros arrenegados?
¿Quen marchou tras dos cruzados
co poeta padronés?
¿Quén contra o pirata inglés
loitou con máis bizarría,
e viu, soldado en Pavia,
un Rei de Francia a seus pes?
¿Quén nas modernas edades
máis alto o pendón ondea,
e con máis tesón pelea
polas patrias libertades?
Contra franceses e frades,
¿quén igualou seu poder,
que un cañón soupo facer
dun castiñeiro en San Paio,
da espada de Lacy un raio
e un raio da de Polier?...
¡Ti sólo, Galicia Santa!
¡Ti, que no antigo señora,
escrava ximes agora
dos caciques baixo a pranta!
Véndote entre pena tanta,
teus bravos fillos ¿qué fan?...
¿En qué pensan? ¿Onde están,
que non collen os fouciños
e botándose ós camiños
a redimirte non van?
Arregañados os dentes,
us cos outros agarrados,
revoltos i enfurruñados,
semellan a cans doentes,
nas propias carnes os dentes
engarran, sin compasión,
e despreceando a razón
que toda xenreira borre,
¡esquecen súa nai, que morre
chea de infamia e de baldón!
Gallegos que me escoitades,
gallegos que a verme vides:
¡hoxe de eiquí no saídes
sin facer as amistades!
Das nosas debilidades
o diaño non se ha de rir.
Vámonos todos unir,
matando rencores cegos;
¡qué na unión dos pobos gallegos
está da Patria o porvir!
Xuntas estrelas i estrelas
forman o azul firmamento;
xuntas as ondas do vento
da nave moven as velas;
xuntas as pallas sinxelas
forman as medas xigantes;
xuntas as gotas pingantes
forman regatos sombríos,
xuntas as augas dos ríos
forman océanos brumantes.
Todo, pra ser grande e forte
se une, xunta e reconchega:
quén á discordia se entrega
vai direito cara á morte.
Non agarde millor sorte
quen fomente divisiós;
que a unión de todos os bos
é lei de tan alto alento
¿qué pra estar no Sacramento
hastra a ten que cumplir Dios!
Non pido bravos nin palmas,
nin coroas esta noite;
pido a todo o que me escoite
a unión, que é a vida das almas;
a unión, que do éter nas calmas
buscan a brisa i a flor;
a unión, que a todo delor
consolo encontra no mundo;
a unión, que é xermen fecundo
de ben, de forza e de amor.
Por esa unión feiticeira
volverá a Patria a ter vida;
por esa unión ben querida
veño a bailar a muiñeira.
Colonia gallega enteira:
anque falto de donaires,
non este berro desaires
en que esa unión reconcentro:
¡que o Presidente do
Centro*
estreite a man do de
Aires*!
1894
Curros Enríquez:
Poemas soltos.
Obras completas, vol.2 (1910)
**
Versións:
Benedicto:
Pola unión;
Pola unión; 1977; Cara B, Corte 5
Benedicto:
Pola unión;
Benedicto e Bibiano (Voces Ceibes)***. Fonoteca 92; 1992; Cara B, Corte 2
*[
O Centro Gallego e a Sociedade Coral Aires da Miña Terra, da Habana.]
**[
Composición lida pola tiple galega Dorinda Rodríguez no Teatro Peyret da Habana, o día de Santiago de 1894.]
***[
Grabación orixinal realizada en directo no Pabillón de Deportes de A Coruña o 25 de xuño de 1976.]
