SONS DE TUROQUA: Como chove miudiño

martes, 2 de octubre de 2012

Como chove miudiño

Como chove miudiño, como miudiño chove; como chove miudiño pola banda de Laíño, pola banda de Lestrove.

¡Como a triste branca nube truba o sol que inquieto aluma, cal o crube i o descrube, pasa, torna, volve e sube, enrisada branca pruma!

Xa, dempois, lonxe espallada polos aires fuxitivos, desteñida, sombrisada, nos espazos desatada, cae brillando en raios vivos.

Misteriosa regadeira fino orballo no chan pousa con feitiña curvadeira, remollando na ribeira frol por frol, chousa por chousa.

Semellando leve gasa que sotil o vento move, en frotantes ondas pasa refrescando canto abrasa, o que o sol ardente crobe.

¡Como chove miudiño polas veigas de Campaña! ¡Cal se enxugan de camiño os herbales de Laíño! ¡Como a Ponte en sol se baña!

Para Caldas todo é escuro, ceo azul lose na Adina, trasparente, limpo e puro; da Arretén no monte duro nube corre pelegrina.

Triste vai, que á terra toca xa cos pés de branca neve, xa ca fina fresca boca; triste vai, que ós ceos invoca i a bicar o chan se atreve.

Triste vai cando se abate vaporosa, soia e muda, cando maina as alas bate como un corazón que late ferido por pena ruda.

Tal maxino a sombra triste de mi maa, soia vagando nas esferas onde existe; que ir á groria se resiste, polos que quixo agardando.

Vexo o Souto en parda sombra envolvendo o seu ramaxe, que por bon, do Rei se nombra, donde fero o vento asombra, roxe e estala de coraxe.

I o Palacio, serio e grave, ¡canto en pura luz se baña! Tal parés pesada nave que volver ó mar non sabe, se encallou na fresca braña.

Vexo Valga á beira hermosa dun camiño todo prata, casta virxe candorosa, sentadiña en chan de rosa, vestidiña de escalrata.

A San Lois vexo brillando bañado por tintas puras, sol e sombras amostrando, en reposo contemprando montes, auguas e verduras.

I a Padrón, ponliña verde, fada branca ó pé dun río, froita en frol da que eu quixerde, lonxe miro que se perde baixo un manto de resío.

¡Que inchadiña branca vela antre os millos corre soa, misteriosa pura estrela! Dille o vento en torno dela: «Palomiña, ¡voa!, ¡voa!»

Faille arrolo a branda ría cun remanso mormuxante, que nás da arboleda umbría baixo un toldo de alegría, ó calor dun sol amante.

¡Sol de Italia, sol de amore...! ¿Ti paisax mellor alumas? ¿Ti máis rosas, máis verdore, mellor ceu, máis soave core ves do golfo antre as espumas?

¡Sol de Italia, eu non sospiro por sentirte ardente raio! Que outro sol temprado miro; docemente aquí respiro nun perene, eterno maio.

Nesta terra tal encanto se respira... Triste ou probe, rico ou farto de querbanto, ¡se encariña nela tanto quen baixo o seu ceu se crobe!...

Os que son nela nacidos, os que son dela mimados, lonxe dela están doridos porque van de amor feridos por quen fono amamantados.

Polos fillos a nai tira, xorda, triste, plañideira, xeme, chora, e mais sospira, e non para, hastra que os mira ben chegar por derradeira.

¡Probe nai, canto te quero! ¡Nai tamén, ¡ai!, da nai miña! O teu chan de amor prefiero, a canto hai grande ou severo en toda a terra xuntiña.

¿Como non si ora estou vendo, nun paisax de prata e rosas, canto a vida foi querendo, cos meus ollos remexendo memoriñas cariñosas?

¡Bosques, casa, sepulturas, campanarios e campanas con sons vagos de dozuras que despertan, ¡ai!, ternuras que en jamáis podrán ser vanas!

Elas fono as que tocaron cando os meus alí naceron; elas fono as que choraron, elas fono as que dobraron cando os meus avós morreron.

Elas fono as que alegriñas me chamaban mainamente nas douradas mañanciñas, de mi maa cas cantiguiñas i os biquiños xuntamente.

Inda vexo onde xogaba cas meniñas que eu quería, o enxidiño onde folgaba, os rosales que coidaba i a fontiña onde bebía.

Vexo a rúa solitaria que en paz baña un sol sereno, sin que a trube man contraria, igual sempre, nunca varia, veiga llana en campo ameno.

E tamén vexo enloitada da Arretén a casa nobre, donde a miña nai foi nada, cal viudiña abandonada que cai triste ó pé dun robre.

Alí está, sombra perdida, vos sin son, corpo sin alma, amazona mal ferida que ó sentir que perde a vida se adormece en xorda calma.

Casa grande lle chamaban noutro tempo venturoso, cando os probes a improraban, e fartiños se quentaban ó seu lume cariñoso.

Casa grande, cando un santo venerable cabaleiro con tranquilo, nobre encanto, baixo os priegues do seu manto cobexaba ó perdioseiro.

Cando os cantos na capilla da Gran casa resoaban con fervor e fe sensilla, rico fruto da semilla que os varóns santos sembraban.

Ora todo silensioso causa alí medo e pavura, mora esprito temeroso nos salóns onde o reposo fixo un niño ca tristura.

Risas, cantos, armonía, brandas músicas, contento, festas, dansas, alegría, se trocou na triste e fría, xorda vos do forte vento.

No gran patio as herbas crecen vigorosas sin coidado, i as silveiras que frorecen no seu tempo fruto ofrecen ós meniños sazonado.

I ante aquel silencio mudo que a trubar naide alí chega, antre aquel ¡xa fun! tan rudo, vese inteiro un nobre escudo que a desir non son se nega.

Craros timbres mostra ufano cun soberbo casco airoso... mais detrás dun son tan vano vese o probe orgullo humano, homillado e polvoroso.

Tras da calada visera, que hai uns ollos feridores que nos miran, se dixera; que nons din: todo é quimera neste mundo de dolores.

¡Casa grande!, ¡triste casa!, quen de aquí tan soia miro parda, escura, triste masa, ¡casa grande!, pasa, pasa... Ti xa n'es más que un sospiro.

Meus avós, ¡ai!, xa morreron, os demais te abandonaron, os teus lustros pereceron, i os que millor te quixeron, tamén de ti se apartaron.

Mes tras mes, pedra tras pedra, ti te irás desmoronando ceñida por sintas de hedra, mentras que outra forte medra, que así o mundo vai rolando.

¡Mais que lus, que colorido nos espazos se dilata! Luce o sol descolorido i arco de iris xa nacido longa sinta se desata.

Como chove miudiño, como miudiño chove; como chove miudiño pola banda de Laíño, pola banda de Lestrove.